Gierst

Gierst is een verzamelnaam voor verschillende graansoorten die niet allemaal een botanische relatie hebben.

Er bestaan vele soorten gierst, de meesten zijn bij ons niet bekend, maar worden lokaal verbouwd in Afrika. De kleur van gierst kan wit, geel, rood, bruin of zwart zijn. Gierst verdraagt arme, droge grond, maar heeft absoluut warmte nodig om te groeien en te rijpen. 

De gierst die in Nederland te koop is komt meestal uit Europa Polen, Oekraïne, Hongarije, Oostenrijk of Duitsland. Maar ook in China en Noord Amerika wordt gierst verbouwd. Veel gierst is bestemd als veevoer (vogels).

Sorghum en Millet

Grofweg is gierst verdeeld in twee groepen: Sorghum en Millet.

Millet

De gierst die wij hier in Nederland (maar ook wereldwijd) meestal eten is meestal pluim of gouden gierst. Ook teff is een dwerggierst.

Sorghum

Sorghum wordt vaak als veevoer geteeld, maar is ook het traditionele graan (koren) ten zuiden van de Sahel in Afrika. Sorghum wortelt diep en kan wel tot 3 meter hoog worden. Sorghum is familie van het suikerriet.

In Europa wordt in Italië en Frankrijk sorghum verbouwd. In Nederland is hier en daar sorghummeel te koop of te bestellen.

Gepelde gierst

De gierstkorrel is een klein, hard zaadje, dat wordt omgeven door een dop (kaf) die eraf gepeld moet worden, want deze is voor mensen onverteerbaar. Gierst bevat een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren, bij het pellen van het graan raakt de korrel wel eens beschadigd waardoor het vet vrijkomt, dit veroorzaakt een bittere smaak bij het koken. Dit is te voorkomen wanneer de rauwe gierst met heet water in een zeef wordt afgespoeld voor het koken. Om dezelfde reden kan gemalen gierst maar kort bewaard worden, anders wordt de smaak van het meel ranzig.

Ongepelde gierst

Bruine gierst is een zogenaamd oergraan en wordt niet gepeld. Het wordt verkocht als meel of als vlokken, hierbij is het kaf mee gemalen of geplet. Bruine gierst in hele korrels wordt ook gebruikt om te laten kiemen. Uiteraard bevat dit graan meer mineralen en sporenelementen, maar is niet geschikt voor mensen met een zwakke of verstoorde spijsvertering. In welke vorm dan ook, van dit graan worden slechts kleine hoeveelheden tegelijk gegeten. Het is voor zover ik weet niet in Nederland te koop, maar wel in Duitsland.

Voedingswaarde

De wortels van de gierst hebben uitzonderlijk veel wortelhaartjes, waarmee zij met behulp van wortelzuren actief minerale stoffen uit de bodem kunnen oplossen. Naast een hoog eiwitgehalte is gierst rijk aan kiezelzuur (silicium) en ijzer. Ook bevat gierst B-vitamines, magnesium en kalium.

Het hoge gehalte aan kiezelzuur ondersteunt de opbouw van huid, ogen, haar en nagels en het menselijk zenuw-zintuig-stelsel. Gierst heeft door het kiezelzuur ook veel lichtkracht opgenomen dat in de spijsvertering weer vrij komt.Gierst heeft een regulerende werking op de warmtehuishouding van het menselijk lichaam, daarmee is het een belangrijk graan voor kinderen en oudere mensen. 

Glutenvrij

Alle gierstsoorten zijn glutenvrij, gekookt is het een licht verteerbaar graan.

Gierst kruiden

In een hartig gerecht met gierst smaken in elk geval de volgende kruiden en specerijen: Kerrie, Dille, Kervel, Geelwortel, Lavas, Rozemarijn, Tijm.

In een zoet gerecht met gierst smaken in elk geval de volgende kruiden en specerijen: Anijs, Kruidnagel, Gember, Korianderzaad, Vanille, Kaneel

Recepten:

• Gierst
• Bietentaart
• Gierstschotel
• Gierst met seizoensgroenten
• Gierstballetjes
• Linzen uit de oven
• Tropische salade
• Linzensoep
• Gierstpap met dadels
• Gierst-prei-schotel
• Pittige linzenschotel
• Pompoensoep
• Gierstdrank
• Gierst en rode bieten salade
• Gierstpuree
• Gierst met aubergine
• Gierst-wortel-schotel
• Zomerse gierstsalade
• Bloemkool-radijs-soep
• Giersttaart

Ineke Fienieg

Gezonde voeding is veel meer dan een optelsom van voedingsstoffen. Het gaat erom wat je ermee doet, zowel in de keuken als in je spijsvertering. Over dit onderwerp heb ik een aantal vrij unieke workshops ontwikkeld, met deelnemers uit heel Nederland. Jij bent ook van harte welkom.

Abonneer je ook op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste recepten en blogs.